6. Gevlochten meidoornhaag

Oorsprong en geschiedenis

Het vlechten van meidoornhagen is een eeuwenoude techniek die vooral in het platteland van Engeland, Ierland, Frankrijk, België en delen van Nederland en Duitsland werd toegepast. Deze levende hekken dienden als natuurlijke erfafscheiding, veeomheining en windbreker lang voordat prikkeldraad werd uitgevonden.

In Nederland kwam het met name voor in de hogere zandgronden, op boerenerven en langs weides. De heggen werden eens in de tien tot twintig jaar "gevlochten" of "gelegd" om ze compact, dicht en stevig te houden. Door het vlechten groeiden de struiken verder in horizontale richting, wat zorgde voor een ondoordringbare en veekering-vaste haag.

Wat is vlechten precies?

Bij het vlechten worden jonge stammen van de meidoorn (of andere struiken zoals sleedoorn, hazelaar of haagbeuk):

1. Ingesneden aan de basis, zodat ze nog net genoeg bastverbinding behouden;
2. Omgebogen en schuin gelegd, in een vloeiende richting met de haag mee;
3. Doorvlochten en vastgezet, soms met houten staken of tussen palen;
4. De bovenste scheuten worden teruggesnoeid zodat nieuwe groei wordt gestimuleerd vanuit de basis.

Het resultaat is een levende vlechtwerkconstructie: stevig, natuurlijk en ecologisch zeer waardevol.

Ecologische waarde

Een gevlochten meidoornhaag is een ecologische snelweg. Ze biedt:

* Nestgelegenheid voor vogels (zoals roodborstjes, heggenmussen, grasmussen);
* Dekking voor kleine zoogdieren (zoals egels en hazen);
* Voedsel via de bloemen (voor insecten) en de bessen (voor vogels);
* Winterstructuur, die schuilplaatsen biedt als het open veld kaal is.

De bloei in het voorjaar en de bessen in het najaar maken meidoorn tot een belangrijke schakelpunt in de jaarkring.

Culturele betekenis

Een gevlochten haag is een levend ambacht – een ritueel van aandacht, samenwerking met het landschap, en een vorm van erfgoedzorg. In Engeland bestaan nog steeds hedgelaying competitions, waarin vakmensen strijden om de mooiste, stevigste vlecht. In Nederland en België is de techniek herontdekt door natuurorganisaties en landschapsscholen, vaak in combinatie met vrijwilligerswerk of dagbesteding.

Wat kun je hiermee doen op een plek als Zigtrijk?

Als activiteit voor de dagbesteding:

* Meidoornstekken verzorgen en planten

* De haag jaarlijks observeren en verzorgen